hart attack warning आजच्या वेगवान आणि ताणतणावाच्या जीवशैलीमुळे हृदयविकारांचे प्रमाण लक्षणीय वाढले आहे. शांतपणे शरीरात वाढणाऱ्या या धोक्याला वैद्यकीय भाषेत कोरोनरी आर्टरी डिसीज (CAD) किंवा ‘हार्ट ब्लॉकेज’ असे म्हणतात. याचा अर्थ हृदयाला रक्तपुरवठा करणाऱ्या धमन्यांमध्ये चरबी (Fat) आणि खराब कोलेस्ट्रॉलचा (Plaque) थर जमा होणे.
हृदयापर्यंत रक्त पोहोचवणाऱ्या या धमन्यांमध्ये जेव्हा अडथळा येतो, तेव्हा शरीराला पुरेसा ऑक्सिजन आणि रक्त मिळत नाही, जी स्थिती अत्यंत जीवघेणी ठरू शकते. मात्र, अशा मोठ्या धोक्यापूर्वी आपले शरीर काही स्पष्ट संकेत देते. हे सुरुवातीचे ५ संकेत वेळीच ओळखल्यास तुम्ही हार्ट अटॅकसारख्या गंभीर संकटातून बचावू शकता.
हृदयविकाराच्या ‘ब्लॉकेज’चे ५ सुरुवातीचे आणि धोकादायक इशारे:
१. छातीत वेदना (एंजायना) – सर्वात सामान्य लक्षण hart attack warning
छातीत होणारी वेदना हे ब्लॉकेजचे सर्वात सामान्य आणि महत्त्वाचे लक्षण आहे. ही वेदना केवळ ‘दुखणे’ नसते, तर अनेकदा छातीत दडपण (Heavy Pressure), जळजळ (Burning Sensation) किंवा एक प्रकारचा ताण जाणवतो.
- धोक्याची घंटा: ही वेदना विशेषतः मानसिक ताण असताना किंवा जड शारीरिक काम केल्यावर वाढते आणि थोड्या विश्रांतीनंतर कमी होऊ शकते. अशा वेदनांकडे दुर्लक्ष करू नका.
२. श्वास घेण्यास त्रास होणे आणि धाप लागणे
जर तुम्हाला थोडेसे चालल्यानंतर किंवा अगदी कमी जिने चढल्यानंतरही श्वास लागत असेल आणि धाप येत असेल, तर ते गंभीर संकेत आहे.
- कारण: याचा अर्थ हृदयाला पुरेसे रक्त पंप करण्यासाठी जास्त मेहनत घ्यावी लागत आहे, कारण धमन्यांमध्ये अडथळा आला आहे. परिणामी, फुफ्फुसांपर्यंत पुरेसा ऑक्सिजन पोहोचत नाही. हे हार्ट ब्लॉकेजचे प्रारंभिक लक्षण असू शकते.
३. लवकर थकवा आणि सतत अशक्तपणा जाणवणे
तुम्ही दररोज जी साधी कामे सहज करायचा, ती करतानाही अचानक दमणे, जास्त थकवा जाणवणे किंवा सतत अशक्तपणा येणे हे दुर्लक्ष करण्यासारखे नाही.
- संकेत: जेव्हा ब्लॉकेजमुळे हृदय शरीराला पुरेसा ऑक्सिजन आणि पोषण देऊ शकत नाही, तेव्हा शरीरातील ऊर्जा झपाट्याने कमी होते. ही अवस्था हृदयात ब्लॉकेज असल्याचं एक महत्त्वाचं चिन्ह आहे.
४. हात, मान, पाठ किंवा जबड्यात वेदना पसरणे
हृदयाची समस्या अनेकदा केवळ छातीपुरती मर्यादित नसते. ही वेदना छातीतून पसरत डाव्या हातामध्ये, पाठीच्या मध्यभागी किंवा जबड्यापर्यंत (Jaw Pain) जाणवू शकते.
- भ्रम: लोक याला सामान्य स्नायूंचे दुखणे किंवा ‘ऍसिडिटी’ समजून दुर्लक्ष करतात, पण ही वेदना वारंवार होत असल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ही ‘रेफर्ड पेन’ हृदयाच्या समस्येची सूचना देते.
५. हृदयाचे ठोके अनियमित होणे (Palpitation) आणि भोवळ येणे
अचानक हृदय जोरात धडधडू लागणे (Palpitation), ठोक्यांमध्ये अनियमितता जाणवणे किंवा चक्कर येऊन भोवळ आल्यासारखे वाटणे (Dizziness) याकडे गांभीर्याने पाहा.
- परिणाम: हृदयाचे अनियमित ठोके हे देखील ब्लॉकेजमुळे होणारे एक गंभीर लक्षण आहे, कारण ब्लॉकेजमुळे हृदयाच्या पंपिंग क्षमतेवर परिणाम होतो, ज्यामुळे रक्ताभिसरण बिघडते.
हार्ट ब्लॉकेज का होते? (मुख्य कारण)
तज्ञांनुसार, हार्ट ब्लॉकेजचे मुख्य कारण अ‍ॅथेरोस्क्लेरोसिस (Atherosclerosis) आहे. या स्थितीमध्ये धमन्यांच्या आतल्या बाजूला फॅट (चरबी), कोलेस्ट्रॉल आणि कॅल्शियमचे थर हळूहळू जमा होतात, ज्यामुळे रक्तप्रवाहाचा मार्ग अरुंद होतो. रक्तप्रवाह कमी झाल्याने ‘ब्लॉकेज’ तयार होते, जे कालांतराने हार्ट अटॅकचे कारण बनू शकते.
टीप: वरीलपैकी कोणतेही लक्षण वारंवार आढळल्यास, वेळ न घालवता ताबडतोब हृदयविकार तज्ञांशी (Cardiologist) संपर्क साधा. योग्य वेळी निदान आणि उपचार झाल्यास जीव वाचू शकतो.